Home > Wat is IPS? > Feiten en cijfers Feiten en cijfers – arbeidsparticipatie
De meeste mensen met een psychische aandoening hechten, net als andere Nederlanders, veel betekenis aan het hebben van een betaalde baan. Wie werkloos is, wil vaak aan het werk en wie een betaalde baan heeft, wil daarin goed functioneren en de baan houden. Echter, er is een grote afstand tussen wens en werkelijkheid.
- Bijna de helft (43.5%) van alle mensen in Nederland krijgt ooit in zijn leven te maken met een psychische aandoening. Op jaarbasis heeft bijna een vijfde van de volwassenen (ongeveer 1.896.700 personen) een psychische stoornis (NEMESIS-2, meetperiode 2007-2009). Vaak zijn deze psychische problemen van voorbijgaande aard, die met de juiste behandeling en soms vanzelf over gaan.
- Bij een klein deel van de mensen met psychische aandoeningen zijn de problemen langduriger en complex van aard en zorgen ze voor veel bijkomende problemen in het dagelijks leven. De populatieprevalentie wordt geschat op 281.000 personen (1,7% van de bevolking). Hiervan behoren ongeveer 240.000 mensen tot de beroepsbevolking (tussen de 18 en 65 jaar) (Delespaul en de consensusgroep EPA, 2013).
- Minder dan één op de vijf mensen met ernstige psychische aandoeningen heeft een betaalde baan. Daarvan heeft 14% een reguliere baan en 4% werkt bij een sociale werkvoorziening. De rest werkt als zelfstandige (Factsheet Panel Psychisch Gezien, 2014).
- Mensen met ernstige psychische klachten die werken, hebben vaak een parttime baan of in verhouding tot hun opleiding lager geschoold werk (Kennissynthese Arbeid en Psychische Aandoeningen, 2015).
- Bijna een derde (29%) van de mensen met ernstige psychische aandoeningen zonder baan wil wel graag werken. Van de jongeren tot 35 jaar wil zelfs twee derde aan het werk (Factsheet Panel Psychisch gezien, 2014).
Samenvattend – Van de 240.000 mensen met ernstige psychische problemen in de beroepsbevolking, hebben er 38.400 een reguliere baan, werken er 9.600 in een beschut-werk-omgeving en willen 55.680 mensen zonder baan graag werken. Van die mensen is ca. 75% in ggz-zorg en zouden er ca. 40.000 via IPS naar een baan begeleid kunnen worden (integratie met behandeling is immers een essentieel principe van de methodiek).
Het realiseren van hun wensen op het gebied van werk, is voor mensen met ernstige psychische problemen niet zo eenvoudig:
- 33% van de werkenden is oneerlijk behandeld bij het zoeken naar werk of op het werk (Factsheet Panel Psychisch gezien, 2014).
- Éen op de vijf ziet af van het zoeken naar werk omdat zij de mogelijke reactie van anderen op hun psychische problemen vrezen (Factsheet Panel Psychisch gezien, 2014).
- Werkgevers zijn over het algemeen minder bereid om mensen met psychische beperkingen aan te nemen (Trendrapportage SCP, 2016) en de kans op werkloosheid is bij mensen uit deze groep drie keer zo groot als bij mensen zonder psychische klachten.
- Uit Europese cijfers (OECD, Sick on the Job, 2012) blijkt dat het gemiddelde inkomen van mensen met ernstige psychische aandoeningen 20% lager is dan dat van de gemiddelde beroepsbevolking. Het risico op armoede is navenant groter. Van mensen met een ernstige psychische aandoening leeft een kwart in huishoudens met een inkomen onder de armoedegrens (gedefinieerd als 60% van het mediane inkomen; OECD, 2012).
- De feiten en cijfers zijn zorgelijk, want een lage arbeidsparticipatie hangt samen met het vóórkomen van psychische aandoeningen. Zo is ca. 30% van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen in Nederland toegekend op basis van psychische aandoeningen en dat aandeel is nog stijgende. Ongeveer 30% van de mensen met een WW-uitkering heeft psychische problemen, en ongeveer 40% van de mensen met een bijstandsuitkering (OECD, Mental Health and Work: Netherlands, 2014).
- Anderzijds blijken werken en werkhervatting bevorderlijk voor (het herstel van) de gezondheid (Waddell & Burton, 2006; Schuring e.a., 2011; Hulshof, 2012; Carlier e.a., 2014; Van der Noord e.a., 2014).